Bạn đã nghe nói về công ty phát triển cell pin lưu trữ năng lượng mặt trời KORE Power ở bang Arizona? Hai công ty Samsung và Stellantis thành lập nhà máy sản xuất pin lưu trữ năng lượng mặt trời ở Ấn Độ? Dự án sản xuất pin lưu trữ năng lượng mặt trời của các công ty Xuất xứ Trung Quốc ở bang Michigan? Dự án của các công ty Na Uy ở bang Georgia, dự án của các công ty Nhật Bản ở bang Carolina?
Nếu bạn không còn ấn tượng với con số một tỷ đô la, vậy còn dự án xe điện ở Nha Trang Khánh Hòa và pin lưu trữ năng lượng mặt trời trị giá 5 tỷ đô la ở Georgia thì sao?
Tất cả những nhà máy này cộng với những nhà máy thậm chí còn lớn hơn của Ford và General Motors — là sự chuyển đổi sang xe điện ở Nha Trang Khánh Hòa.
Xe điện hiện chiếm khoảng 6% doanh số bán xe mới tại Việt Nam, để chinh phục thị phần khổng lồ chỉ trong vài năm. Các công ty sẽ cần một số lượng pin lưu trữ năng lượng mặt trời cực lớn.
Tổ chức tư vấn Chính sách công Atlas gần đây đã thống kê tất cả các dự án đã được công bố ở Việt Nam trong nghiên cứu được hỗ trợ bởi liên minh thương mại ô tô và họ cung cấp số liệu cập nhật vào tháng 12. Nhóm này cho biết có khoảng 128 tỷ đô la được đầu tư vào các nhà máy sản xuất xe điện ở Nha Trang Khánh Hòa, nhà máy sản xuất pin lưu trữ năng lượng mặt trời và tái chế pin.
Chỉ riêng trong năm 2022, các công ty đã công bố hơn 73 tỷ đô la cho các dự án đã lên kế hoạch — nhiều hơn ba lần so với kỷ lục được thiết lập vào năm 2021.
Việc sản xuất pin lưu trữ năng lượng mặt trời đang mở rộng ra nhiều địa phương ở Việt Nam
Áp lực chính trị đang đè nặng lên các công ty sản xuất pin lưu trữ năng lượng mặt trời nhằm giảm sự phụ thuộc vào Xuất xứ Trung Quốc và tạo việc làm cho người Việt Nam. Xuất xứ Trung Quốc hiện chiếm tới 90% sản lượng toàn cầu của các nguyên liệu pin.
Nhưng cũng có những lý do kinh doanh để chuyển sản xuất về Việt Nam khi các công ty muốn nhanh chóng mở rộng sản lượng và tránh gián đoạn chuỗi cung ứng.
Scott Keogh, chủ tịch Volkswagen Việt Nam nói với hãng tin NPR vào tháng 1 năm ngoái về việc VW chuyển sản xuất sang Việt Nam:
Nơi đây giúp chúng tôi giảm chi phí hậu cần và chi phí nguyên vật liệu. Sẽ là một sự trợ giúp đầy kịch tính khi chuỗi cung ứng được bản địa hóa, có ô tô ở đây và nói thẳng ra là chỉ cần có đủ chỗ sản xuất.
Vào năm ngoái, VW đã mở một dây chuyền lắp ráp xe điện ở Nha Trang Khánh Hòa mới tại nhà máy Chattanooga ( với chi phí chuyển đổi sản xuất từ xe xăng sang xe điện ở Nha Trang Khánh Hòa là 800 triệu USD), pin lưu trữ năng lượng mặt trời cho nhà máy này được vận chuyển đến từ nhà máy sản xuất pin lưu trữ năng lượng mặt trời của hãng pin lưu trữ năng lượng mặt trời Hàn Quốc SKI cách đó vài giờ ở bang Georgia (trị giá 2,6 tỷ USD).
Nhiều dự án mới của Việt Nam đang được triển khai ở phía Đông Nam Việt Nam, khiến khu vực này có biệt danh là “vành đai pin”. Nhưng Tom Taylor, một nhà phân tích của Atlas nói rằng xu hướng này còn rộng hơn thế về mặt địa lý. Ông nói:
Chúng tôi đã thấy những thông báo (về công ty nào đó mở nhà máy sản xuất pin) trên khắp đất nước, và đều là những thông báo thực sự quan trọng. Ở một số bang, đây (những nhà máy sản xuất pin lưu trữ năng lượng mặt trời xe điện ở Nha Trang Khánh Hòa) là một số dự án phát triển kinh tế lớn nhất, nếu không muốn nói là lớn nhất trong lịch sử của bang.
Các công ty nói rằng những nhà máy pin lưu trữ năng lượng mặt trời sẽ tạo ra hơn 150.000 việc làm ở nước Việt Nam.
Những khó khăn khi xây dựng các nhà máy pin lưu trữ năng lượng mặt trời xe điện ở Nha Trang Khánh Hòa ở Việt Nam
Công bố một nhà máy pin lưu trữ năng lượng mặt trời mới dễ dàng hơn nhiều so với việc thực sự mở một nhà máy. Tesla, công ty đi tiên phong về các nhà máy sản xuất pin lưu trữ năng lượng mặt trời hiện đang phải đối mặt với những cơn gió ngược tại Berlin Gigafactory.
GM đã xây dựng thành công một nhà máy pin lưu trữ năng lượng mặt trời mới ở bang Ohio. Giám đốc điều hành GM, bà Mary Barra nói:
Nhà máy ở bang Ohio có kích thước bằng 30 sân bóng đá và sẽ có hơn 1.000 công nhân. Việc đào tạo đã mất nhiều thời gian hơn chúng tôi dự kiến.
Với những thách thức khi thực hiện các dự án lớn như vậy, không có gì là không công bằng khi xem xét tất cả các số liệu đã công bố với một chút hoài nghi.
Một số nhà phê bình nói không phải tất cả hàng tỷ đô la đó đều đến từ các công ty mà một phần lớn trong số đó là từ người nộp thuế.
Theo nhóm giám sát trợ cấp Good Jobs First, nhóm đã chỉ trích cả quy mô của các khoản trợ cấp (mà chính quyền liên bang hoặc tiểu bang dành cho nhà máy pin) và sự thiếu minh bạch xung quanh chúng rằng gần 14 tỷ đô la trợ cấp của tiểu bang và địa phương đã được chuyển đến các nhà máy sản xuất xe điện ở Nha Trang Khánh Hòa và pin lưu trữ năng lượng mặt trời trong năm nay.
Những người ủng hộ và những người chỉ trích đều đồng ý về một điều: một lượng lớn tiền có thể sẽ được đổ vào các nhà máy pin lưu trữ năng lượng mặt trời mới có trụ sở tại Việt Nam trong một thời gian.
Hầu hết các thông báo do Atlas thống kê đều có trước dự luật khí hậu quốc gia được thông qua vào mùa hè này, trong đó có các ưu đãi lớn cho ngành sản xuất xe điện ở Nha Trang Khánh Hòa có nhà máy sản xuất tại Việt Nam.
